CAKİ KALESİ – Tarihsel Samtshe bölgesinde, günümüzde Ardahan ilinin Posof ilçesine bağlı Çambeli köyünün sınırları içinde orta çağda Gürcülerden kalma kaledir. Eskiden Caki köyünün sınırları içinde yer aldığı için bu adla anılır. Kale, Samtshe-Saatabago prensliğini yöneten Gürcü hanedanı Cakelilerin ikametgâhıydı ve hanedanın adı da buradan gelir (79:184).
Tarihçe: Caki Kalesi’nin bulunduğu Samtshe, tarihsel Gürcistan’ı oluşturan bölgelerden biriydi. Nitekim Osmanlılar bu bölgeyi ve kaleyi 16. yüzyılın ikinci yarısında Gürcülerden ele geçirmiştir. Kalenin etrafındaki yerleşim 1595 tarihli Osmanlı mufassal defterinde “Rabat-i Cağ” adıyla kaydedilmiştir. Caki Kalesi’nin bu tarihten önce inşa edilmiş olduğunu bu kayıt da göstermektedir. Rabatın yakınlarında “Cağisman” (Gürcüce: ჯაყისმანი) ve “Zeda Çağ” (Gürcüce: ზედა ჯაყი) adlarıyla kaydedilmiş iki köy daha bulunuyordu. Bu üç yerleşim yerinin de nüfusu Gürcülerden oluşuyordu (41:III:455-456, II: 312-313, 317; 137).
Mimari: Caki Kalesi, Gürcistan ile Türkiye arasında sınır oluşturan Cak Suyu ve Cakistzkali’nin hemen batı kıyısında bir tepede yer alır. Moloz taşlarla kireç harcı inşa edilmiş olan kale, deniz seviyesinden 1370 metre yüksekliktedir. Batı kenarının yarım yuvarlak planlı olması dışında dikdörtgen planlı (20×19,7 m) bir yapıdır. Günümüze kadar sağlam bir şekilde korunagelmiş bu kale, Ortaçağ içlerinde inşa edilmiş olmalıdır. Kalenin batı tarafında bir yamaçta yer alan tek nefli bir kilise bulunmaktadır. Bu yapıdan geriye sadece yıkıntılar kalmıştır (85:86; 2:232).
*
TAO-KLARCETİ 
.png){kind=link}