ORCOHİ (KUZEY) KİLİSESİ – Tarihsel Tao bölgesinde, günümüzde Erzurum ilinin Oltu ilçesine bağlı ve eski adı Orcohi olan Orucuk köyünde orta çağda Gürcülerden kalma bir kilisedir. Günümüze kalıntıları ulaşan köydeki iki Gürcü kilisesinden biridir.[1]
Tarihçe: Orcohi köyünün yer aldığı tarihsel Tao bölgesi tarihsel Gürcistan’ın sınırları içinde bulunuyordu. Nitekim Osmanlılar bu bölgeyi ve köyü 16. yüzyılın ortalarında Gürcülerden ele geçirmiştir. Osmanlı idaresinin 1574 tarihli mufassal defterine göre Orcohi köyünün nüfusu 142 haneden oluşuyordu. Bu nüfus içinde 5 hane Müslüman olmuş, 137 hane Hristiyan olarak kalmıştı.[2] Orcohi köyünün hayli büyük bir yerleşim olduğu görülmektedir. Köydeki iki kilisenin de Osmanlı döneminden önce inşa edildiği anlaşılmaktadır. 2016 yılına gelindiğinde köyün kuzeyinde yer alan Orcohi Kilisesi büyük ölçüde yıkılmış, geriye sadece bazı kısımları kalmıştı.[3]
Mimari: Orcohi Kilisesi kalıntıları, köyün 200 metre kuzeyinde yer alır. Kilise, dolgu duvar tekniğinde ve harç kullanılarak kabaca yontulmuş taşlarla inşa edilmiştir. İki katlı olan yapının kuzeydoğu bölümü günümüze ulaşmıştır. Kilisenin diğer kısımları su kanalı inşası sırasında tahrip edilmiştir. Bir kayanın üzerinde yer alan tek nefli yapının doğu duvarı kayaya yaslanmıştır. Bu duvardaki apsisin yuvarlak bir formda inşa edilmediği görülmektedir. Sunağın yüksekçe bir platformda yer aldığı fark edilmektedir. Kuzey duvarında küçük bir pencere ve dikdörtgen biçimli iki niş yer alır.[4][5]
TAO-KLARCETİ 