Keda

KEDA – Tao bölgesindeki yerleşimlerden biridir. Günümüzde Artvin ilinin Yusufeli ilçesine bağlı Cevizli (Çimçimi) bir mahallesidir. 

Etimoloji: Gürcüce bir yer adı olan Keda (ქედა), tepe anlamına gelen “kedi” (ქედი) kelimesinden türemiştir. Gürcü coğrafyasında yaygın bir yer adıdır ve tepede bulunan yerleşimlere verilen isimdir. Gürcistan’ın Acara bölgesindeki Keda da aynı kelimeden adını alan bir köydür. Keda adı Türkçeye de aynı şekilde girmiştir. Nitekim bu yerleşim 1835 tarihli nüfus defterinde ve 1876 tarihli Trabzon vileyeti salnamesinde Keda (كدا) olarak geçer (111:328; 27:356).

Tarihçe: Keda köyünün bulunduğu Tao, orta çağda Gürcistan’ı oluşturan bölgelerden biriydi. Nitekim Osmanlılar bu bölgeyi ve köyü 16. yüzyılın ortasında Gürcülerden ele geçirmiştir. 

Keda, 1835 tarihli Osmanlı Müslim nüfus defterinde aynı adla Çıldır Eyaleti’nin Livane-i Ulya sancağına bağlı köylerden biriydi. Osmanlı idaresinin vergi salma ve askere alma amacıyla sadece erkek nüfusunu tespit ettiği bu tarihte köyde 8 hanede 23 erkek yaşıyordu. Erkek sayısı kadar kadın eklenince, Keda’nın toplam nüfusunun yaklaşık 46 kişiden oluştuğu ortaya çıkar (111:170).

Keda köyü, daha sonra Trabzon vilayetine bağlandı. Nitekim 1876 tarihli Trabzon vilayeti salnamesine göre,  bu vilayetin Lazistan sancağına bağlı Livana kazasının köylerinden biriydi. Köyün nüfusu 6 hane 23 kişi olarak kaydedilmişti. 1835 tarihli nüfus defterindeki erkek sayısının bu salnamede toplam nüfus olarak verildiği anlaşılmaktadır. Vergiye tabi hayvan varlığı olarak sadece 4 öküz ve 4 inek kaydedilmiştir (27:356-357). 

1928 tarihli Osmanlıca köy listesinde Keda’nın bir köy olarak geçmemesi, bu tarihten önce Çimçimi köyüne bir mahalle olarak bağlandığını göstermektedir (28:82). Keda Türkçe olmadığı için köyün adı Varlık olarak değiştirilmiştir. Varlık, günümüzde Cevizli köyünün bir mahallesidir ve eski adı da kullanılmaktadır.

Tarihsel yapılar: Keda köyünde kayıtlara geçmiş herhangi bir tarihi yapı bulunmamaktadır.
*