KODİTZKARO KLİSESİ – Tarihsel Artani bölgesinde, günümüzde Ardahan ilinin merkez ilçesine bağlı ve eski adı Koditzkaro olan Akyaka köyünde ortaçağdan kalma Gürcü kilisesidir.[1][2] Koditzkaro Kilisesi veya Kodistzkaro Kilisesi, Köyün Türkçeye yerleşmiş adından dolayı Kodushara Kilisesi veya Koduzhara Kilisesi olarak da bilinir.
Tarihçe: Koditzkaro köyünün bulunduğu Artani bölgesi tarihsel Gürcistan’ın bir parçasıydı. Osmanlılar bu bölgeyi ve köyü 16. yüzyılın ikinci yarısında Gürcülerden ele geçirmiştir. Nitekim Koditzkaro (კოდიწყარო) veya Kodistzkaro (კოდისწყარო) adı Gürcüce olup “tekne pınar” anlamına gelir.[3][4] Bu yerleşim 1595 tarihli Osmanlı mufassal defterinde “Kotishara” (كوتسخارە) şeklinde kaydedilmiştir. Bu tarihte Koditzkaro köyü 86 Hristiyan haneden oluşan büyük bir yerleşimdi.[5] Kaditzkaro Kilisesi de bu dönemden kalmış olmalıdır. Köy halkının Müslüman olmasıyla kilisenin cemaatini yitirdiği ve işlevsiz hale gelip yıkıldığı anlaşılmaktadır. Nitekim günümüzde kiliseden birkaç duvar parası kalmıştır.[6]
Mimari: Koditzkaro Kilisesi’nin kalıntıları bugünkü yerleşimin merkezinde yer alır. Kilise dolgu duvar tekniğinde, harç kullanılarak moloz taşlarla inşa edilmiş olup tek nefli ve dikdörtgen (8,5 × 5,0 m) planlı bir yapıdır. Kilise temel seviyesine kadar yıkılmış olup geriye sadece doğu duvarında apsisin yüksekçe bölümleri kalmıştır. Duvarların yüzey taşları tamamen sökülüp alınmıştır.Bununla birlikte yüzey taşlarının küçük boyutlu kesme taşlar olduğu dolguda kalan izlerden anlaşılmaktadır. Apsisin kalan bölümünde kare biçimli bir niş bulunmaktadır.[7][8]
*
TAO-KLARCETİ 