UBE KİLİSESİ – Tarihsel Şavşeti bölgesinde, günümüzde Artvin ilinin Şavşat ilçesine bağlı ve eski adı Ube olan Oba köyünde orta çağda inşa edilmiş olan Gürcü kilisesidir.[1]
Tarihçe: Ube köyünün bilinen iki kilisesinden biri olan Ube Kilisesi, Gürcü krallığı döneminde, tahminen 10. yüzyılda inşa edilmiştir.[2] Bu dönemde Ube, orta çağda Gürcistan’ı oluşturan bölgelerden biri olan Şavşeti bölgesinin köylerinden biriydi. Nitekim Osmanlılar bu bölgeyi ve köyü, 16. yüzyılın ikinici yarısının hemen başında Gürcülerden ele geçirmiştir. Ardından Osmanlı idaresi tarafından Şavşat sancağı kurulmuştur. Nitekim 1554 tarihli bir vesikada Gürcü tavadi İosebiti Şavşat sancakbeyi olarak geçer.[3] Osmanlı döneminde köy halkının Müslüman olmasıyla Ube Kilisesi cemaatini ve işlevini yitirmiştir. Nitekim 1835 tarihli Osmanlı nüfus defterine göre Ube köyünün nüfus yaklaşık 162 Müslümandan oluşuyordu.[4] Köyün nüfusunun bu dönemde de Gürcülerden oluştuğu 1886 tarihli Rus nüfus tespitinden de anlaşılmaktadır. Rus idaresi bu tarihte köyde yaşayan 157 kişi Gürcü olarak kaydetmiştir.[5]
Ube Kilisesi, günümüzde tamamen yıkılmıştır. Klarceti ve Şavşeti bölgelerinde araştırma gezisi yapan Nikolay Marr’ın köyü ziyaret ettiği 1904 yılında da kilisesi temeli belli olmayacak şekilde yıkıktı.[6]
Kalıntılar: Ube Kilisesi, tek nefli ve apsisli bir yapıydı. Köyün bugünkü camisinin yaklaşık 150 metre batısında, eski taş duvarın bulunduğu yerde inşa edilmişti. Kilisenin kesme taşları, hemen yakındaki taş bahçe duvarında kullanılmıştır. Nitekim Nikolay Marr da 1904 yılında, yıkık kilisenin taşlarının bir duvarda kullanıldığını yazmıştır.[7] Bu noktadan yaklaşık 50 metre ileride apsisin tonoz örtüsünün bir parçası (1.8×0.7 m) tespit edilmiştir. Ube köyünün güneybatısında, Bazgireti Deresi’nin sol kıyısındaki yer alan, moloz ve kaba yontulmuş gri taşlarla inşa edilmiş olan Barebi Kilisesi de yıkılmış olup günümüze sadece güneybatı kısmından bir bölüm (1,5 × 2 m) kalmıştır.[8][9]
*
TAO-KLARCETİ 