Ohorcini

OHORCİNİ (Gürcüce: ოხორჯინი; okunuşu: “oh’orcini”), tarihsel Klarceti bölgesinin yerleşim yerlerinden biridir. Bugün Artvin ilinin Borçka ilçesinde yer. Adı 1925’te Orhan (bugün Orhanlı mahallesi) olarak değiştirilmiştir.  Banakna, Şuahevi, Valaşeni ve Sanatisi’yle birlikte bugünkü Alaca köyünü oluşturmaktadır.

KÖYÜN ADI
Köyün bilinen en eski adı Ohorcini’dir. Bu ad Türkçeye Ohorcin (اوخورجین) olarak girmiştir (1: 118). Ohorcini, Laz-Megrel dilinde “ev” anlamına gelen “ohori” (ოხორი) kelimesinden türemiş bir yer adıdır. Rusça Ohorcia (Охорджиа) olarak kaydedilmiştir (2). 

DEMOGRAFİ
 Ohorcini’de kadın ve erkek nüfusun birlikte tespit edildiği ilk sayım Rus idaresi sırasında yapılmıştır. 1886 tarihli bu sayıma göre Ohorcini’nin nüfusu 87 kişiden oluşuyordu. Bu nüfusun tamamı Gürcü olarak kaydedilmiştir (2). Daha sonra bölgeyi gezen Gürcü tarihçi Zakaria Çiçinadze’nin verdiği bilgiye göre Ohorcini’de 5 hane kalış, 8 hane göç etmiştir. Bir hanenin ortalama 5 kişiden oluşuğu kabul edilirse, 40 kişinin Rus idaresinden Osmanlı ülkesine göç etmiş olduğu ortaya çıkar. Nitekim 1922’de köyün nüfus, sadece 8 hanede yaşayan ve tamamı Gürcü olan 41 kişiden oluşuyordu. Ohorcini 1926’da da aynı nüfusa sahipti; ancak 7 kişi yabancı olarak kaydedilmişti (4; 5: 143, 148). 

TARİHÇE
Ohorcini’deki kilisenin varlığı, buranın Osmanlı döneminden önce de bir yerleşim olduğunu göstermektedir (3). Çünkü Gürcü köylerinde Osmanlı idaresi altındayken yeni kilise yapılmamıştır. Osmanlılar köyü 16. yüzyılın ikinci yarısında ele geçirmişlerdir. Ohorcini yaklaşık üç yüzyıl Osmanlı egemenliği altında kaldıktan sonra, 93 Harbi’nde (1877-1878) Çarlık Rusyası’nın eline geçti. Rus idaresinde Batum oblastı içinde, Batum sancağının (okrug) Gonio kazasına bağlı bir köydü. Bu kazaya bağlı Sanatisi nahiyesi içinde yer alıyordu (2). 

Ohorcini, Birinci Dünya Savaşı sonlarında Rus ordusunun bölgeden çekilmesinin ardından bir süre bağımsız Gürcistan’ın sınırları içinde kaldı. Sovyet Rusya’nın Gürcistan’ı işgal etmesinin  ardından, 1921’de Anakara Hükümeti ile Sovyet Rusya arasında imzalanan Moskova Antlaşması’yla Türkiye’ye bırakıldı (6: II,41). 1922 ve 1926 nüfus tespitlerinde, önce Borçka kazasının merkez nahiyesine, sonra Artvin’in merkez ilçesine bağlı Borçka nahiyesine bağlı köylerden biriydi (4; 5: 143). 1928’de Orhan olarak kaydedilmiş olan Ohorcini, daha sonra Alaca köyü sınırları içinde kalmıştır (6: 78).

Ohorcini’de eski bir köy kilisesi bulunuyordu. Bu kiliseden geriye bir şey kalmamıştır (3). 

KAYNAKÇA:
1. ^ “Muvahhid Zeki, Artvin Vilayeti Hakkında Malumat-ı Umumiye (Osmanlıca), 1927 (Latin harfli baskı, 2010).
2. ^ “Gonio kazası (1886 Yılı)” (Rusça).
3. İveria gazetesi, Tiflis, 5 Ağustos 1893, sayı: 166.
4. ^ Nurşen Gök, “Artvin Livası’nın Anavatan’a Katılışı Sırasındaki Durumuna İlişkin Belgeler”, Ankara Üniversitesi Türk İnkılâp Tarihi Enstitüsü Atatürk Yolu Dergisi, Sayı: 41, Mayıs 2008, s. 89-104.
5. ^ Muvahhid Zeki, Artvin Vilayeti Hakkında Malumat-ı Umumiye, İstanbul, 2010 (Birinci basım 1927).
6. ^ Mustafa Kemal Atatürk, Nutuk, İstanbul, 1934, 2 cilt.
7. ^ Son Teşkilat-i Mülkiyede Köylerimizin Adları (Osmanlıca), İstanbul, 1928.