Samikari

SAMİKARİ (Gürcüce: სამიკარი; okunuşu: “samikari”), Tao-Klarceti bölgesinin Tao kısmında yer alan yerleşmelerden biridir. Bugün Erzurum ilinin Narman ilçesinde yer alır. Zaman içinde Samikale’ye dönüşmüştür.

Samikari köyü, Narman kasabasının kuzeydoğusunda yer alır. Kasabaya 12 km uzaklıktadır. Çevresinde Soğurmek (Dağyolu), Veşkesor (Kuruçalı) ve Şoşa (Araköy) adlı köyler bulunmaktadır.

KÖYÜN ADI
Samikari, köyün en eski adı olarak bilinir. Samkari (სამკარი) olarak da yazılmıştır. Bu yer adı erken dönem Osmanlı tahrir defterine Samkar (صمقار) ve Samikar (سمیكار) biçimlerinde girmiştir (1:319,306). Bu yazılış biçimi zamanla değişime uğramış, Samugara biçimine bile dönüşmüştür. 1928 tarihli köy listesinde ise Sami Kala (سامی قلعە) olarak geçer (2:235).

Samikari adı Gürcüce “sami” (სამი: üç) ve kari (კარი: kapı) kelimelerinden oluşur ve “üç kapı” anlamına gelir. Bu yer adı buradaki kalenin üç kapısı ya da köyün üç yönden giriş olması gibi bir dayanağa sahip olabilir. Zaman içinde köyün adındaki “sami” kelimesi kalmış, “kari” kelimesi ise “kale”ye dönüşmüştür. 

DEMOGRAFİ
Belli başlı kaynaklarda Samikari’in erken döneme ait nüfusu hakkında bilgi bulunmamaktadır. 1935 yılında köyün nüfusu 424 kişiden oluşuyordu. Bu nüfus köyün küçük bir yerleşme olmadığını göstermektedir (3:320). Günümüzde köyde yaklaşık 90 kişi yaşamaktadır. 

TARİHÇE
Tarihsel Tao bölgesinde yer alan Samikari’nin eski bir Gürcü yerleşmesi olduğu adından anlaşılmaktadır. Köyün olduğu bölgeyi Osmanlılar 16. yüzyılda Gürcü yönetiminden ele geçirmiştir. Osmanlı idaresinde Samikari, Çıldır Eyaleti içinde Mamervan livasının Aha (sonra Mamervan) nahiyesine bağlıydı (1:109). 19. yüzyılda Erzurum eyaletinin (daha sonra vilayet) köylerinden biriydi. 1928 tarihli Osmanlıca köy listesinde Erzurum vilayetinin Tortum kazasının Narman nahiyesine bağlı köy olarak geçer (2:235). Narman 1954 yılında ilçe olunca, Samikari / Samikale de bu ilçesinin köyü haline geldi.

TARİHSEL YAPILAR
Samkari köyünde bilinen tek tarihsel yapı Samikari Kalesi’dir. Kale köyün doğu tarafında yer alır ve 67 x 27 metre ebatlarında bir yapıdır. 2001 yılında restore edilmiştir. Eski kaleden kalan bölümler ve kale içinde eskiden kalan yapı kalıntıları bugün de fark edilmektedir 4:306; 5:269). Kalenin kuzeydoğusunda dar bir giriş kapısı vardır. Samkari Kalesi, doğusunda bulunan geniş ve verimli arazi  ile Oltu-Narman karayolunu kontrol eden bir tepede inşa edilmiştir. Yapısı itibarıyla erken döneme ait olduğu tahmin edilen kalenin tarihsel özelliği restorasyon sonucunda tamamen yok edilmiştir (6).

 KAYNAKÇA:
1. ^ Defter-i Caba-i Eyalet-i Çıldır 1694-1732 (Gürcüce ve Osmanlıca), (Yayıma hazırlayan) Tsisana Abuladze, Tiflis 1979.
2. ^ Son Teşkilat-i Mülkiyede Köylerimizin Adları (Osmanlıca), İstanbul, 1928.
3. ^ 1935 Genel Nüfus Sayımı, İstanbul, 1937.
4. ^ 2016 Yılı Tao-Klarceti Tarihi Eserleri Araştırma Gezisi Sonuçları (Gürcüce), Tiflis, 2017.
5. ^ Tao-Klarceti – Tarihsel ve Kültürel Anıtlar Kataloğu (Gürcüce), (Editör) Buba Kudava, (Yazarlar) Nestan Bagauri, Zurab Batiaşvili, İrma Beridze, Buba Kudava, Nikoloz Jğenti, Goça Saitidze, Natia Hizanişvili, Tiflis, 2018.
6. ^ Oktay Özgül, “Eskiçağ’da Narman Havzası”, Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi / Journal of the Institute of Social Sciences, Sayı / Number 7, İlkbahar / Spring 2011, 97-114.