PANCURETİ – Tao bölgesindeki eski yerleşimlerden biridir. Günümüzde İnceçay adıyla Erzurum ilinin Şenkaya ilçesine bağlı bir köydür.
Etimoloji: Pancureti (ფანჯურეთი), Kolhi dilinden biri olan Lazca “panci” (პანჯი) kelimesinden türemiş olabilir. Nitekim “panci” köpük, “pancuri” (პანჯური) köpüklü, Pancureti de “köpüklü yer” anlamına gelir. Bu durum, bugün köye adını veren çay / dere ile ilişkili olabilir. Bu yerleşimin adı 1595 tarihli Osmanlı mufassal defterinde Pancuret (پنجورت) yerine metatez sonucunda Pancirot (پنجروت) biçiminde kaydedilmiştir.[5]
Tarihçe: Pancureti’nin yer aldığı Tao, orta çağda Gürcistan’ı oluşturan bölgelerden biriydi. Osmanlı Devleti bu bölgeyi ve yerleşimi 16. yüzyılın ortasında Gürcülerden ele geçirmiştir. Pancureti’nin bugünkü sınırları içinde kalıntıları tespit edilen iki kilise Gürcü idaresi sırasında inşa edilmiş olabilir.[7]
Pancureti, 1595 tarihli ve Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan adlı Osmanlı tahrir defterine göre Gürcistan Vilayeti sınırları içinde Penek livasının Kamhis nahiyesine bağlı bir köydü. Nüfusu 26 Hristiyan haneden oluşuyordu. Köyde buğday ve arpa tarımı ile arıcılık yapılıyor, domuz ve koyun besleniyordu.[8]
Pancureti köyü, 93 Harbi’nin ardından 1878 yılında imzalanan Berlin Antlaşması’yla Osmanlı Devleti tarafından Çarlık Rusya’sına bırakıldı. Rus idaresinde Pancuret (Панджуретъ) biçiminde kaydedilmiş olan köy Oltu sancağının Oltu kazasına bağlıydı. 1886 nüfus sayımında köydeki 43 hanede, 141’i erkek ve 129’u kadın olmak üzere 270 kişi yaşıyordu. Nüfusun tamamı Rum olarak kaydedilmiştir.[9]Pancuret köyünün nüfusu 1896 yılında 343 kişi, 1906 yılında ise 448 kişi olarak tespit edilmiştir.[10] 1907 yılında Tao bölgesini gezen Gürcü tarihçi ve arkeolog Ekvtime Takaişvili, Pancureti’nin (პანჯურეთი) Oltu sancağından Kola bölgesine geçişte iyi bir geçite sahip olduğunu yazmıştır.[11]
Pancureti köyü, 1928 tarihli Osmanlıca köy listesinde Pancirot (پنجروت) adıyla Erzurum vilayetinin Oltu kazasının Kosor nahiyesine bağlıydı.[12] 1940 genel nüfus sayımında Kömürlü nahiyesinin köylerinden biriydi ve nüfusu 281 kişiden oluşuyordu.[13] 1946 yılında Şenkaya kazası kurulunca, Kömürlü nahiyesi ve Pancirot köyü bu ilçeye bağlandı. Pancureti veya Pancirot Türkçe olmadığı için köyün adı 1959 yılında 7267 sayılı kanunla İnceçay olarak değiştirilmiştir.[14]İnceçay köyünde 1965 yılında 552 kişi yaşıyor ve bu nüfus içinde 281 kişi okuma yazma biliyordu.[15]
Tarihsel yapılar: İnceçay köyünün bugünkü sınırları içinde orta çağdan kalma iki kilisenin kalıntıları bulunmaktadır. Köyün 500 metre güneyinde bulunan kilise görece daha iyi durumdadır. Diğer kilisenin kalıntıları ise, yerleşimin 3 kilometre kuzeydoğusunda bulunmaktadır
*
TAO-KLARCETİ 