KOLA (Gürcüce: კოლა; translit.: “k’ola”), Gürcistan’ın tarihsel bölgelerinden biridir. Diğer tarihsel bölgelerle birlikte Tao-Klarceti‘yi oluşturur. Bugün Göle ilçesinin bulunduğu bölgeyi, Kura Nehri’nin doğduğu toprakları kapsar. Göle adının da Kola’dan geldiği sanılır. Kola adının ise antik çağ devleti Kolha’dan geldiği kabul edilir.
Kola, antik çağda İberia Krallığı’nın sınırları içinde yer alıyordu. Erke ortaçağda birleşik Gürcü Krallığı’nın, geç ortaçağda Samtshe-Saatabago denilen Gürcü prensliğinin sınırları içinde bulunuyordu. Bu tarihsel bölgeyi Osmanlılar 16. yüzyılda ele geçirdi ve Kola, Ardahan-i Küçük adıyla Çıldır Eyaleti’nin livası haline getirildi.
Uzun süre Osmanlı yönetimi altında kalan Kola, 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı’nda Rusya İmparatorluğu’nun sınırları içinde kaldı. Rus yönetimi sırasındada Kola Ardahan iline (okrgu) bağlı bir ilçeydi (uçastka). 1907 yılında bölgeyi gezen Gürcü tarihçi Ekvtime Takaişvili’nin verdiği bilgiye göre o tarihte Kola’nın nüfusu Müslüman Gürcüler (Meshiler), Kürtler, Rumlar ve Ermenilerden oluşuyordu. Rumlar ve Ermeniler 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı sonrasında, göç eden ve Osmanlı ülkesine gitmeyi tercih Müslüman Gürcülerin yerlerine Ruslar tarafından yerleştirilmişti. Resmi verilere göre Kola’nın da içinde yer aldığı Ardahan ilinden 1.407 hane veya 22.843 kişi Osmanlı ülkesine göç etmiştir.
Kola bölgesinde Cicori, Çobanköy, Dadaşeni, Dörtkilise, Okami ve Tahtakrani gibi önemli tarihsel yapıları barındıran yerleşmeler vardır.
TAO-KLARCETİ 