Sinkoti Kilisesi (Gürcüce: სინკოთის ეკლესია), tarihsel Şavşeti bölgesindeki en önemli kiliselerden biridir. Artvin’de, Şavşat ilçesinde, adı sonradan Küplüce olarak değiştirilmiş olan Sinkoti’de yer alır. 9-10. yüzyılda inşa edilmiş olan yapı kubbeli bir köy kilisesidir.
Niko Mar 1904 yılında bölgeyi dolaşırken, bir tepe üzerinde duran kilise büyük ölçüde zarar görmüştü. Bu tarihten sonra kilise zarar görmeye devam etmiş ve kubbesi, tonozlar, kemerler, güneybatı kısmı tamamen yıkılmıştır. Kuzey duvarı belli ölçüde ayaktadır. Kilisenin içi yıkılmış unsularla doludur ve üzeri otlarla kaplıdır. Haç planlı bir yapı olan kilisenin, artık var olmayan kubbesi dört ayak üzerine oturuyordu. Kilise ağırlıklı olarak moloz taş malzeme kullanılarak yapılmıştır.
“Tao-Klarceti yüzey araştırmaları kapsamında, Şavşat Sinkot’ta, bugünkü yerleşim içinde, U-harfi biçimi galerili üç-nefli-bazilikal planlı bir kiliseye ait olduğu anlaşılan kalıntılar belgelendirilmiştir. Bölgede başka örneğine rastlanmayan, güneybatı bölümü ile tüm örtü sistemi yıkık, yer yer cephe kaplama taşları dökülmüş Sinkot Kilise (dıştan 18.50×12.35 metre) malzeme ve duvar tekniği ile dokuzuncu yüzyıl başına tarihlendirilebilir. Orta nefin yan neflerden iki kat daha geniş tutulduğu, yarım daire planlı apsis ve iki yanındaki ikişer katlı, apsidollu pastoforium odaları doğudan düz bir duvarla sınırladığı, yan nefler ve narteks üzerine U-harfi biçiminde bir galeri katı yapıldığı, belgelendirilebilen mimari özelliklerdir. Nefleri birbirlerine bağlayan kemer dizilerini taşıyan ögelerin sayısı, biçimi, kemer yükseklik ve genişlikleri hakkında ise kesin görüş bildirmek için yeterli bilgi ancak kazılarla elde edilebilinir.
Günümüze gelebilen apsis ve yanındaki iki katlı mekânlar, kuzey nef ve üstündeki kat, güney nefin doğu alt bölümüne ait kalıntılar batıda bir narteks olduğunu, onun doğusunda kare planlı bir çift paye yer aldığını, orta nefin destek kemerleri ile örtü sisteminde birimlere ayrıldığını gösterir. Böylece eldeki mimari veriler, kilisenin örtü sisteminde kubbeye yer verilmiştir yorumuna da, nef ayırımı en az üç çift payeye oturan geniş ve alçak kemerlerle sağlanmıştır görüşüne de açıktır ama kanımızca, boyutlar, özgün iki katlı düzenleme ve orta nefin örtü sistemindeki bölünmeler Sinkot Kilisesi’ni kubbeli bazilika plan tipi içinde değerlendirmemize olanak verebilir.” Gürcü Sanatının Ortaçağı (Mine Kadiroğlu – Bülent İşler), 2010, s. 62-63.
Not: Bu yazı ႧႤႧႰႨ ႾႠႰႨ tarafından kaleme alınmıştır (22 Ağustos 2019).
TAO-KLARCETİ 