SİRİA ya da SİRYA (Gürcüce: სირია), tarihsel Klarceti bölgesinin yerleşim yerlerinden biridir. Günümüzde Artvin ilinin merkez ilçesinde yer alır ve adı Zeytinlik olarak değiştirilmiştir. Siria adı Tsria’dan (ცრია ya da წრია) geliyor olabilir. Giorgi Kazbegi 19. yüzyılın son çeyreğinde, Artvin ilinde harika üzümlerin yetiştiği iki yer olarak Tsria ve Orcohi’den (ორჯოხი) söz etmiştir.[1]
Siria, aynı adı taşıyan nahiyenin de merkeziydi. Siria köyünün adı, zeytiniyle ünlü olduğu için 1925’te Zeytinlik olarak değiştirildi. Siria nahiyesi toprakları ve Siria köyü, Çoruh Nehri vadisinde, Siria Dağı eteklerinde yer alıyordu. Günümüzde Siria Deriner Barajı suları altında kalmıştır.[2-3]
TARİHÇE
Siria Dağının eteklerinde yer alan Siria köyü, Berta ve Ardanuç’un dışında, Artvin ili sınırlarında bağcılığın yapıldığı önemli yerlerden biriydi.[4-5] Çoruh Nehrinde Artvin ile Batum arasında ulaşım ve nakliye amacıyla yapılan kayık seferlerinin iskelelerinden biri burada yer alıyordu.[6] Buradan altı düz kayıklarla Borçka ve Batum’a seferler yapılıyordu.[7-8]
Siria köyünde iki katlı yarı kâgir evler vardı. Köyde başlıca tarımsal üretim mısır, arpa, buğdaydan oluşuyordu. Ayrıca dışarı satmak için zeytin, hurma, üzüm, ceviz yetiştiriliyordu. Üzümden cevizli sucuk ve şarap imal ediliyordu. Yıllık olarak yaklaşık 25.000 kilogram zeytin, yaklaşık 25.000 kilogram üzüm elde ediliyordu. Şarap ev imalatı biçimde yapılıyordu.[9] “Sirya” markasıyla şarap imalatı yakın tarihlere kadar devam etmiştir.[10]
Siria’da ev tezgâhlarında küçük çaplı dokumacılık da yapılıyordu. Peştamal, yatak çarşafı, peşkir ve şal gibi dokumalar Ardahan, Şavşat ve Kars’ta satılıyor, unların yerine, yerel üretimi Sirya’nın ihtiyacını karşılamadığı için buğday ve mısır alınıyordu. Siria köyü halkı kayıkçılık ve demircilikle de yapıyordu.[11] Siria’daki el sanatları geleneği köy ortadan kalkıncaya kadar devam etmiştir. Siria nahiyesinin merkezi olan Sirya köyünün adı 1925’te Zeytinlik olarak değiştirildi. 1926 nüfus sayımına göre Sirya’nın nüfusu 208’i kadın ve 240’ı erkek olmak üzere 448 kişiden oluşuyordu.[12]
Siria nahiyesinde, Hod yöresinde bakır madeni işletiliyordu.[13] Nahiyenin geneli küçükbaş hayvancılığın (koyun ve keçi) yanı sıra eşek yetiştiriciliğiyle de tanınıyordu.[14] Siria nahiyesinin adı 1964’e Zeytinlik olarak değiştirildi.
Kaynakça:
1. ^ Giorgi Kazbegi, Bir Rus Generalinin Günlükleri – Türkiye Gürcistanı’nda Üç Ay, 2019, s. 115.
2. ^ “Sirya Bölüm 1” (video).
3. ^ “Sirya Bölüm 2” (video).
4. ^ Muvahhid Zeki, Artvin Vilayeti Hakkında Malumatı Umumiye, 2010, s. 45.
5. ^ Giorgi Kazbegi, Bir Rus Generalinin Günlükleri – Türkiye Gürcistanı’nda Üç Ay, 2019, s. 115.
6. ^ Muvahhid Zeki, Artvin Vilayeti Hakkında Malumatı Umumiye, 2010, s. 27.
7. ^ Muvahhid Zeki, Artvin Vilayeti Hakkında Malumatı Umumiye, 2010, s. 64.
8. ^ Taner Artvinli, “Tarihe karışan bir meslek: Çoruh’ta Kayıkçılık“.
9. ^ Muvahhid Zeki, Artvin Vilayeti Hakkında Malumatı Umumiye, 2010, s. 167.
10. ^ Rasim Yılmaz , “Sirya’ya Son Bakış”.
11. ^ Muvahhid Zeki, Artvin Vilayeti Hakkında Malumatı Umumiye, 2010, s. 167.
12 ^ Muvahhid Zeki, Artvin Vilayeti Hakkında Malumatı Umumiye, 2010, s. 141.
13. ^ Muvahhid Zeki, Artvin Vilayeti Hakkında Malumatı Umumiye, 2010, s. 39.
14. ^ Muvahhid Zeki, Artvin Vilayeti Hakkında Malumatı Umumiye, 2010, s. 54.
Not: Bu yazı ႧႤႧႰႨ ႾႠႰႨ tarafından Vikipedi için kaleme alınmıştır (2 Ağustos 2019).
